czwartek, 17 marca 2011

Ozdobne porzeczki

             OZDOBNE PORZECZKI



Wśród ozdobnych porzeczek są i takie, które dają się formować w żywopłoty lub pięknie i obficie kwitną wiosną. Niektóre także oryginalnie przebarwiają się jesienią. Ogromną zaletą porzeczek jest również wczesny rozwój liści wiosną i bardzo miododajne kwiaty.


      Rodzaj porzeczka(Ribes) należy do rodziny agrestowatych (Grossularaiaceae) i liczy około 150 gatunków występujących głównie w klimacie umiarkowanym na półkuli północnej oraz w Andach. W Polsce dziko rośnie pięć gatunków, między innymi porzeczka alpejska i porzeczka czarna (będąca pod częściową ochroną).
    Porzeczki to bezbronne krzewy (bez kolców), których pędy najobficiej kwitną w drugim roku, po czym stopniowo po kilku latach zamierają. Liście porzeczek są niewielkie, pojedyncze, wyraźnie klapowane, bardzo wcześnie rozwijają się wiosną i często ciekawie barwią się jesienią. Kwiaty zebrane w wielokwiatowe grona rozwijają się bardzo wcześnie w kwietniu-maju. Gatunki europejskie mają raczej niepozorne, zielonożółte kwiaty, podczas gdy amerykańskie należą do najwartościowszych roślin kwitnących wiosną. Owocem porzeczek są soczyste, niewielkie jagody, dojrzewające w lecie.

                              GATUNKI I ODMIANY

     Spośród licznych gatunków porzeczek, w ogrodach i zieleni miejskiej najczęściej uprawia się tylko kilka. Jednym z najlepszych do tworzenia niewysokich żywopłotów formowanych jest porzeczka alpejska (Ribes alpinum). Ten niewysoki i niezwykle gęsty krzew zieleni się już bardzo wcześnie wiosną i doskonale rośnie w najbardziej cienistych miejscach ogrodu. Wprawdzie kwiaty ma niepozorne, zielonożółte, ale rekompensuje to ciekawym, bladożółtym zabarwieniem liści jesienią. Lubi gleby zasobne w wapń, ale ogólnie jest niewybredny. Polecana miłośnikom ogrodu jest odmiana ”SCHMIDT” odporna na choroby liści. Iną ciekawą odmianą jest ”AUREA” o początkowo żółtych, potem żółtozielonych liściach.
     Drugim gatunkiem porzeczki, bardzo często sadzonym w zieleni miejskiej jest porzeczka złota (Ribes aureum). Ten amerykański, dorastający nawet do 2 metrów, luźny krzew wyróżnia się złocistożółtymi wczesnymi kwiatami o mocnym i przyjemnym zapachu i wczesnym (niekiedy już w lecie) przebarwieniem liści na kolor od czerwonego przez fioletowawy do żółtego. Ma niewielkie wymagania glebowe, jednak nie lubi wapnia w glebie. Cechuje się dużą odpornością na zasolenie podłoża, dlatego w Europie bardzo często bywa sadzony przy autostradach. W ogrodach najczęściej stosowany jest jako podkładka pod pienne formy owocowych agrestów i porzeczek.
     Za najpiękniejszą z porzeczek powszechnie uważa się pochodzącą z Ameryki porzeczkę krwistą(Ribes sanguineum), która wyróżnia się czerwonymi  kwiatami rozwijającymi się przed liśćmi oraz ciekawymi granatowymi owocami pokrytymi jasnym nalotem woskowym. Kilka istniejących na rynku odmian różni się obfitością kwitnienia i intensywnością barwy kwiatów. Ciemnymi kwiatami wyróżnia się odmiana Atrorubens, natomiast większe kwiatostany i kwiaty ma nieco słabiej rosnąca odmiana King Edward Vll. Porzeczka krwista swoją wielkością i pokrojem bardzo przypomina owocowe porzeczki, wykazuje jednak niecałkowitą odporność na mróz i w chłodniejszych rejonach kraju może przemarzać. W ogrodzie wspaniale komponuje się z forsycją lub świdośliwą (Amelanchier)-roślinami o podobnej porze kwitnienia. Ma przeciętne wymagania glebowe. Najlepiej czuje się w miejscach ciepłych i osłoniętych.
     Mniej znanym, lecz bardzo ciekawym gatunkiem porzeczki jest porzeczka amerykańska (Ribes amerikanum). Ten niewysoki krzew wyróżnia się wspaniałym, czerwonym zabarwieniem liści jesienią.

                        WYMAGANIA I PIELĘGNACJA



      Większość porzeczek jest w naszych warunkach odporna na mrozy i nie wymaga specjalnie ochrony. Cieplejszych i osłoniętych miejsc wymaga jedynie porzeczka krwista. Porzeczki są łatwe w uprawie i nie wymagają specjalnej troski. Warto jedynie sukcesywnie usuwać starsze, zamierające pędy, co stymuluje krzewy do wypuszczania młodych, obficiej kwitnących pędów. Porzeczki dobrze znoszą cięcie, które najlepiej jest wykonywać na przełomie zimy i wiosny. Może ono powodować lepsze zagęszczenie krzewów. Porzeczki prowadzone jako żywopłot formowany w sezonie wymagają przynajmniej dwukrotnego przycięcia: w okresie spoczynku i latem.

                                UWAGA NA RDZĘ


Niestety niektóre porzeczki, np.(R.nigrum), ale szczególnie gatunki amerykańskie mogą stanowić zagrożenie dla sosen pięcioigielnych, głównie wejmutki(Pinus strobus). Porzeczki te przyczyniają się do rozwoju na tych sosnach groźnej dla nich choroby grzybowej-rdzy wejmutkowo-porzeczkowej. Choroba rozwijając się początkowo na porzeczkach, w kolejnym etapie rozwoju atakuje sosny, prowadząc praktycznie do ich zamierania. Dlatego w przypadku posiadania w ogrodzie takiej sosny należy unikać sadzenia niektórych porzeczek.


Wykorzystano materiały z działkowiec 5/09 str.22/23.

2 komentarze: